Een whiplash is de algemene term voor een hyper-extensie letsel van de nek. Het klassieke voorbeeld is dat de nek een zweepslagbeweging maakt ten gevolge van bv. een aanrijding in een auto.

De beweging van de nek tijdens het ongeluk veroorzaakt een acute verzwikking van de ligamenten van de facetgewrichten van de nek. De facetgewrichten zijn de gewrichten tussen de wervels en de ligamenten zijn de banden die de wervels met elkaar verbinden en stabiel op hun plek moeten houden. De ligamenten zijn opgerekt, pijnlijk en instabiel geworden met als gevolg pijnklachten, overmatige compensatoire spierspanningen, zenuwprikkeling, stijfheid, …

Klachten van een whiplash kunnen zijn: hoofdpijn, nekpijn, duizeligheid, gespannen en stijf gevoel van de nek, uitstraling naar de schouder of naar een arm, …

Mensen gebruiken pijnstillers, NSAID’s zoals diclofenac en ibuprofen, massage om de spieren te laten ontspannen, gaan s’middags met een warmtedeken in de nek zitten, vaak maar met tijdelijk resultaat.

De oorzaak van de klachten, de instabilteit van de ligamenten van de nek, blijft onaangeroerd

Veel patiënten hebben röntgenfoto’s van de nek waarop soms een afwijkende stand van de wervels te zien is. Als er een zogenaamde flexie-extensie opname gemaakt is, een bewegingsonderzoek met röntgenfoto’s, kan de instabiliteit van de wervels tijdens het bewegen geobjectiveerd worden. Als u nog geen beeldvormend onderzoek heeft gehad, is dit geen probleem. De diagnose is klinisch, dwz op basis van anamnese en lichamelijk onderzoek, te stellen.

Ligamenten hebben een slecht natuurlijk genezingsvermogen en na een letsel waarbij de ligamenten overrekt zijn geweest herstelt de stabiliteit maar gedeeltelijk

Om de stabiliteit terug te winnen behandelen we de ligamenten van de nek met prolotherapie.

Prolotherapie of proliferatietherapie is een injectietherapie waarbij met een serie injectie in en rond de ligamenten met een glucoseoplossing de lichaamseigen genezingsreactie stimuleren. Zoals de naam al doet vermoeden is het doel is om de pijnlijke opgerekte ligamenten te laten prolifereren cq sterker laten maken om de stabiliteit te verbeteren.

Deze behandelperiode is een proces van een aantal maanden waarbij we regelmatig de behandeling herhalen. Gemiddeld zijn 6 behandelingen nodig. Meestal wordt de behandeling elke 3-6 weken herhaald, echter dit kan van persoon tot persoon verschillen in het advies qua behandelfrequentie.

De reactie die we uitlokken met de behandeling neemt ook een aantal weken in beslag en kan men indelen in drie belangrijke fases.

Fase 1: de inflammatiefase: de eerste dagen na de behandeling waarin de genezingsreactie gestart wordt. Dit kan gepaard gaan met enige beursheid en stijfheid.

Fase 2: de proliferatiefase: in de dagen na de behandeling wordt nieuw collageen (bouwsteen van de ligamenten) aangemaakt.

Fase 3: de hermodelleringsfase: de fase waarin het nieuwgevormde collageen zich organiseert in sterk ligamentweefsel en het ligament iets doet samentrekken. Dit is een cruciale stap om het overrekte instabiele ligament weer sterk te maken en zodoende het wervelsegment te stabiliseren. Let wel op! Dit proces gaat met de nodige up’s en down’s. Het herstel is nooit rechtlijnig!

Wij behandelen meestal meerdere niveau’s of segmenten van de nekwervelkolom. Deze manier van behandelen maakt de nek als mechanisch geheel sterker. De injecties geven wij vanaf niveau C2 tot waar het nodig is. Meestal is dit mid-thoracaal (tussen de schouderbladen). Wij weten dat deze ligamenten belangrijk zijn in de stabiliteit van de nekwervelkolom, ook hoog-cervicaal.

Tevens wordt de patiënt altijd onderzocht op weke-delen problematiek zoals zenuwprikkeling (bv occipitalis neuralgie) of andere tendomyogene verspanningen van de omliggende spieren. Dit zijn meestal de gevolgen van langdurige nekklachten en spierspanning!

Wij verrichten geen hoog-cervicale injecties, dus op niveau C0-C1 , C1-C2, gezien het risicoprofiel. Echter wij behandelen alle andere ligamenten die voor ons veilig te zijn behandelen. Mensen met het vermoeden op hoog-cervicale instabiliteit knappen meestal erg goed op met behandeling vanaf het niveau C2. In enkele gevallen moeten wij de patiënt uiteindelijk naar een centrum verwijzen waar de hoog-cervicale ligamenten alsnog behandeld moeten worden. Dit is echter een zeldzaamheid.

In onze ervaring is deze behandeling effectief voor veruit de meeste patiënten met de verdenking op cervicaal ligamentaire instabiliteit of zwakte!

Referenties:

Williams C, Jerome M, Fausel C, Dodson E, Stemper I, Centeno C. Regenerative Injection Treatments Utilizing Platelet Products and Prolotherapy for Cervical Spine Pain: A Functional Spinal Unit Approach. Cureus. 2021 Oct 8;13(10):e18608. doi: 10.7759/cureus.18608. PMID: 34659923; PMCID: PMC8500543.

Stogicza AR, Guo MYF, Rabago D. Whiplash injury successfully treated with prolotherapy: a case report with long-term follow up. Regen Med. 2020 Sep;15(9):2075-2084. doi: 10.2217/rme-2020-0063. Epub 2020 Dec 1. PMID: 33259262.

Tominaga Y, Ndu AB, Coe MP, Valenson AJ, Ivancic PC, Ito S, Rubin W, Panjabi
MM. Neck ligament strength is decreased following whiplash trauma. BMC
Musculoskelet Disord. 2006 Dec 21;7:103. PubMed PMID: 17184536; PubMed Central
PMCID: PMC1764743.

Ivancic PC, Ito S, Tominaga Y, Rubin W, Coe MP, Ndu AB, Carlson EJ, Panjabi
MM. Whiplash causes increased laxity of cervical capsular ligament. Clin Biomech
(Bristol, Avon). 2008 Feb;23(2):159-65. Epub 2007 Oct 23. PubMed PMID: 17959284;
PubMed Central PMCID: PMC2701103.

Hooper RA, Frizzell JB, Faris P. Case series on chronic whiplash related neck
pain treated with intraarticular zygapophysial joint regeneration injection
therapy. Pain Physician. 2007 Mar;10(2):313-8. PubMed PMID: 17387354.

Steilen D, Hauser R, Woldin B, Sawyer S. Chronic neck pain: making the
connection between capsular ligament laxity and cervical instability. Open Orthop
J. 2014 Oct 1;8:326-45. doi: 10.2174/1874325001408010326. eCollection 2014.
PubMed PMID: 25328557; PubMed Central PMCID: PMC4200875.

Centeno CJ, Elliott J, Elkins WL, Freeman M. Fluoroscopically guided cervical
prolotherapy for instability with blinded pre and post radiographic reading. Pain
Physician. 2005 Jan;8(1):67-72. PubMed PMID: 16850045.

Dagenais S, Haldeman S, Wooley JR. Intraligamentous injection of sclerosing
solutions (prolotherapy) for spinal pain: a critical review of the literature.
Spine J. 2005 May-Jun;5(3):310-28. Review. PubMed PMID: 15863087.